Kiedy są dni płodne u kobiety i jakie dają objawy?

Redakcja merytoryczna: lek. Marta Dąbrowska-Węgrzyn | TFP Fertility Vitrolive

Artykuł w skrócie

• Najbardziej płodne dni u kobiety występują zwykle 2–3 dni przed owulacją i w dzień samej owulacji.

• Dni płodne u kobiety niemal bezpośrednio po okresie są możliwe, zwłaszcza przy krótkich cyklach.

• Organizm wysyła subtelne, ale charakterystyczne sygnały zbliżającej się owulacji i dni płodnych – są to m.in.: zmiana charakteru śluzu szyjkowego, wzrost temperatury ciała, tkliwość piersi, zwiększone libido i zmiana szyjki macicy.

• Warto również pamiętać, że występowanie dni płodnych u kobiety nie gwarantuje ciąży.

Prawie każda kobieta z pamięci wyrecytuje swój plan dnia, listę weekendowych zakupów czy harmonogram tygodnia całej rodziny– a jednak często nie potrafi wskazać...własnych dni płodnych. Tymczasem zrozumienie, kiedy występują dni płodne u kobiety, to nie tylko fundament planowania ciąży, ale też klucz do lepszego poznania własnego ciała. Choć natura potrafi być kapryśna, organizm wysyła całkiem czytelne sygnały, że właśnie „otwiera drzwi” na nowe życie.

Co to są dni płodne i kiedy występują?

Cykl miesiączkowy kobiety składa się z czterech głównych faz: menstruacji, fazy folikularnej, owulacji i fazy lutealnej. Owulacja przypada zazwyczaj w połowie cyklu – około 14. dnia przy 28-dniowym cyklu. To czas największej szansy na zapłodnienie, ponieważ dochodzi wtedy do uwolnienia komórki jajowej z jajnika.

Nie każda jednak kobieta ma wzorcowy 28-dniowy cykl. Dlatego na pytanie „kiedy są najbardziej płodne dni u kobiety” nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od długości i regularności cyklu. Stałą 14-dniową długość trwania prawidłowego cyklu ma tylko faza lutealna następująca po owulacji. Oznacza to, że w cyklach krótszych niż 28 dni skraca się faza folikularna czyli owulacja może wystąpić we wcześniejszym niż 14. dzień cyklu.  Dodatkowo komórka jajowa żyje około 24 godzin, natomiast plemniki mogą przetrwać w drogach rodnych nawet 3–5 dni. Z tego powodu dni płodne u kobiety zaczynają się zwykle 4–5 dni przed owulacją i trwają do około jednego dnia po niej.

Dni płodne u kobiety po okresie – czy to możliwe?

Czy w takim razie tuż po zakończeniu krwawienia miesiączkowego kobieta może zajść w ciążę? To częste pytanie w gabinetach ginekologicznych. Teoretycznie – jeśli cykl jest krótki (np. 21 dni), owulacja może przypaść już w 7. lub 8. dniu cyklu, co oznacza, że dni płodne mogą rozpocząć się tuż po zakończeniu miesiączki. Dlatego dni płodne u kobiety praktycznie bezpośrednio po okresie są możliwe, zwłaszcza przy krótkich cyklach. Ten przykład to właśnie jeden z powodów, dla których naturalne metody antykoncepcji wymagają dużej uważności i znajomości własnego ciała i mogą mieć ograniczoną skuteczność.

Jak rozpoznać dni płodne u kobiety? Objawy i sygnały

Organizm wysyła wiele sygnałów świadczących o zbliżającej się owulacji – trzeba jedynie nauczyć się je obserwować. Najczęstsze objawy dni płodnych u kobiety to:

• Zmiana charakteru śluzu szyjkowego – staje się przezroczysty, rozciągliwy i przypomina białko jaja kurzego. To jeden z najbardziej wiarygodnych objawów.

• Wzrost temperatury ciała – tuż po owulacji temperatura wzrasta średnio o 0,2–0,5°C. Można to obserwować za pomocą dokładnego termometru.

• Tkliwość piersi, bóle jajnika (tzw. ból owulacyjny) lub lekki dyskomfort po jednej stronie podbrzusza.

• Zwiększone libido – natura zna swoje cele i często „podpowiada” najlepszy moment na starania o ciążę.

• Zmiana szyjki macicy – można ją wyczuć palpacyjnie. W trakcie dni płodnych szyjka jest wysoko położona, miękka i lekko otwarta. Co ciekawe, jedną z pierwszych oznak ewentualnej ciąży może być zmiana jej konsystencji – staje się wtedy bardziej twarda, przypominając w dotyku czubek nosa.

Ile trwają dni płodne u kobiety?

 Choć cała „płodna faza” cyklu może obejmować około 6 dni, najbardziej płodne dni u kobiety to zwykle 2–3 dni przed owulacją i dzień samej owulacji. To wtedy prawdopodobieństwo zapłodnienia jest największe. Warto jednak pamiętać, że długość dni płodnych i moment owulacji mogą się różnić nawet u jednej kobiety w poszczególnych cyklach. Stres, infekcje, zmiany trybu życia czy nawet podróże mogą wpłynąć na przesunięcie owulacji.

Jak obliczyć dni płodne u kobiety?

Metody obliczenia dni płodnych są różne – od prostych kalkulatorów cyklu, przez obserwację śluzu, temperatury i objawów owulacyjnych, po testy owulacyjne dostępne w aptekach.

Najprostszą domową metodą jest metoda kalendarzykowa:

1

1. Oblicz długość swojego cyklu (od pierwszego dnia miesiączki do dnia poprzedzającego kolejną miesiączkę).

2

2. Owulacja zwykle przypada 14 dni przed spodziewaną miesiączką.

3

3. Dni płodne obejmują 4–5 dni przed owulacją i 1 dzień po.

Przykład: jeśli cykl trwa 30 dni, owulacja może wypaść około 16. dnia. Dni płodne to mniej więcej 11.–17. dzień cyklu. Jeśli cykle są nieregularne – obliczenia stają się mniej dokładne i warto sięgnąć po metody testy owulacyjne lub skonsultować się z lekarzem.

Dni płodne a starania o dziecko

Znajomość dni płodnych to fundament w planowaniu ciąży. Świadomość, kiedy kobieta ma największe prawdopodobieństwo poczęcia, pozwala wykorzystać naturalne szanse na zajście w ciążę. Z uwagi jednak na możliwą zmienność cyklu i ewentualne przesunięcia w dniach płodnych powodują, że największe szanse na ciążę daje regularne współżycie co 2-3 dni przez cały cykl po miesiączce. Warto też dodać: występowanie dni płodnych u kobiety nie gwarantuje ciąży.  Płodność zależy od wielu czynników – jakości komórki jajowej, drożności jajowodów, jakości nasienia, a także ogólnego stanu zdrowia obojga partnerów. Dlatego, jeśli starania trwają dłużej niż 12 miesięcy (lub 6 miesięcy w przypadku kobiet po 35. roku życia), warto rozważyć diagnostykę płodności.

Na zakończenie – biologia z zegarkiem w ręku?

Organizm ludzki nie zawsze działa jak szwajcarski zegarek i ma do tego pełne prawo. Obserwacja własnego ciała, zrozumienie jego rytmu i świadome podejście do płodności dają kobietom realne narzędzia – nie tylko do planowania rodziny, ale i do troski o zdrowie ginekologiczne. Dni płodne to nie tylko „okno na ciążę” – to także okazja do lepszego poznania funkcjonowania swojego organizmu i szybkiego wykrycia ewentualnych zmian w nim zachodzących.