Nieprawidłowe wyniki badania nasienia – czy to powód do zmartwienia? (normy WHO, szanse na ciążę i zdrowe dziecko, możliwości terapeutyczne: ICSI, ICSI-SD/IUI-SD, TESE)

Autor: mgr Justyna Grześkowiak | TFP Fertility Vitrolive

Badanie nasienia to jedno z podstawowych badań diagnostycznych w niepłodności. Należy pamiętać, że ok. 30-40 % przyczyn niepłodności pary to właśnie obniżona jakość nasienia. 

Jakie są normy badania nasienia?

Podczas badania męskie nasienie, inaczej seminogram, analizowane jest pod kątem kilku różnych parametrów. Ich prawidłowe wyniki zgodnie z najnowszymi wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia z 2021r. (WHO) powinny wyglądać następująco:

• Objętość ejakulatu – przynajmniej 1,4 ml

• pH nasienia – przynajmniej 7,2

• Czas upłynnienia – mniej niż 60 minut

• Liczba plemników na 1ml – przynajmniej 16 milionów

• Całkowita liczba plemników w ejakulacie – przynajmniej 39 milionów

• Ogólna ruchliwość plemników – przynajmniej 42%, w tym przynajmniej 30% z ruchem postępowym

• Żywotność plemników- przynajmniej 54%

• Morfologia plemników – przynajmniej 4%

Wyniki niezgodne z powyższymi normami uznawane są za nieprawidłowe. Ich wyniki należy skonsultować z lekarzem, który zaleci nam dalsze działanie.

O czym świadczy nieprawidłowy wynik badania nasienia?

Jeśli nieprawidłowy wynik badania nasienia dotyczy:

• obniżonej liczby plemników w ejakulacie (tj. <16 mln/ml) - powodem może być tzw. oligozoospermia;

• nieprawidłowej ruchliwości plemników (<30% plemników z ruchem postępowym) - asthenozoospermia;

• nieprawidłowej budowy plemników (<4% prawidłowo zbudowanych) - powodem może być teratozoospermia;

• braku plemników w spermie - azoospermia;

Dodatkowo lekarz może zlecić pacjentowi także rozszerzone badanie nasienia:

• ocena fragmentacji DNA plemników,

• test HBA,

• badania mikrobiologiczne,

• ocena stresu oksydoredukcyjnego.

Dodatkowe badania warto wykonać również wtedy, gdy wynik seminogramu jest poprawny, a mimo to nie udaje się uzyskać ciąży.

Złe wyniki badania nasienia nie oznaczają bezpłodności u mężczyzny. Pacjent o parametrach obejmujących 1 procent prawidłowych plemników ma zwykle mniejsze szanse na posiadanie dziecka, ale nadal może zostać ojcem. 

Jakość nasienia nie jest parametrem stałym - zmienia się w czasie i pod wpływem różnych czynników zewnętrznych (stres, choroby, dieta, używki, mała aktywność fizyczna, czynniki szkodliwe związane z pracą itp). Innymi przyczynami obniżonej jakości nasienia mogą być, np. uszkodzenie jąder lub nasieniowodów w wyniku infekcji (np. chlamydii) czy też urazu. Przyczyną nieprawidłowego wyniku badania nasienia mogą być również czynniki genetyczne, wtedy wskazane jest wykonanie badań genetycznych- badanie kariotypu, genu CFTR czy AZF.

Jeden nieprawidłowy wynik to nie powód do zmartwień

Spermatogeneza to powtarzalny proces dlatego też badanie to zawsze powinno zostać wykonane dwukrotnie. Tylko dwa osobne wyniki w połączeniu z danymi klinicznymi mężczyzny stanowią narzędzie do oceny jego stanu zdrowia i płodności.

Możliwości terapeutyczne

Czasem niezbędna może okazać się farmakoterapia, ingerencja chirurgiczna, a gdy nie przynoszą one skutków, pary starające się o dziecko mogą również skorzystać z metod wspomaganego rozrodu.

Na czym polega metoda ICSI?

W przypadku mężczyzn z nieprawidłowymi parametrami nasienia (mała liczba plemników, nieprawidłowa ruchliwość), komórki jajowe zapładniane są metodą mikrochirurgiczną (ICSI). Polega ona na wstrzyknięciu cieniutką igłą do każdej komórki jajowej pojedynczego plemnika o prawidłowej budowie.

Czym jest inseminacja?

Jest to metoda alternatywna dla klasycznego zabiegu in vitro. Procedura ta polega na bezpośrednim podaniu nasienia (po odpowiednim przygotowaniu) do jamy macicy kobiety w okresie, gdy następuje owulacja. Przygotowane nasienie jest wprowadzane do macicy za pomocą cienkiej rurki, co zwiększa szanse plemników na dotarcie do komórki jajowej.

Metoda TESE

Skrajnym przypadkiem nieprawidłowego wyniku badania nasienia jest np. zdiagnozowana azoospermia, kiedy w spermie stwierdzono całkowity brak plemników. W takim wypadku szansą na uzyskanie plemników jest zastosowanie metody TESE, dzięki której pozyskuje się plemniki bezpośrednio z jądra. Są one następnie wykorzystywane w leczeniu niepłodności lub mogą zostać zamrożone na przyszłość. 

W jakiej sytuacji skorzystać z procedury dawstwa nasienia?

W sytuacji, gdy jądra mężczyzny nie produkują żadnych plemników (nawet po zastosowaniu dodatkowych metod leczniczych) jedynym wyjściem dla pary, która stara się o dziecko, pozostaje dawstwo zarodka albo skorzystanie z nasienia innego, anonimowego mężczyzny (tzw. dawstwo nasienia). Nasienie dawcy w leczeniu niepłodności może być użyte do zabiegu inseminacji lub podczas procedury zapłodnienia pozaustrojowego in vitro.

Zarówno w przypadku zastosowania nasienia dawcy w zabiegu inseminacji, jak i w przypadku in vitro, przebieg tych procedur jest taki sam, jak w przypadku zastosowania nasienia partnera.

***

Masz więcej pytań dotyczących stanu Twojego zdrowia? Umów się na wizytę w klinice lub zdalną konsultację online. Jesteśmy tu dla Ciebie!