W przypadku kobiet płodność nieodwracalnie zmniejsza się wraz z wiekiem. Biologia jest nieubłagana i zbyt długie odwlekanie ciąży w czasie może prowadzić do niepłodności. Dla tych kobiet, które ze względu na sytuację życiową (np. brak partnera czy rozpad dotychczasowego związku) nie podejmują aktywnych starań o dziecko, a jednocześnie mają świadomość roli wieku w procesie rozrodczym i chciałyby posiadać dziecko w przyszłości, poleca się rozważenie opcji zapobiegających przyszłym problemom prokreacyjnym.
Jeśli jedyną opcją posiadania potomstwa w przyszłości jest zamrożenie komórek jajowych, z pomocą przyjdą nasi specjaliści ds. płodności.
Nie każdy wie, że agresywne leczenie onkologiczne często nieodwracalnie ogranicza płodność. W literaturze spotyka się często termin „oncofertility”, czyli zachowanie lub zabezpieczenie płodności u pacjentów onkologicznych. Dotyczy to nie tylko pacjentek w wieku rozrodczym, które muszą poddać się leczeniu onkologicznemu, co może powodować zaburzenia lub nawet zakończenie procesu reprodukcyjnego, ale również mężczyzn cierpiących na raka jądra, prostaty czy chłoniaki. W ich przypadku przed rozpoczęciem terapii także warto podjąć działania, które zabezpieczą płodność, a po wyleczeniu pozwolą spełnić marzenie o potomstwie.
Leczenie nowotworów (chemioterapia i radioterapia) prowadzą niejednokrotnie do upośledzenia funkcjonalności jajników. Dzieje się tak, ponieważ jajniki są szczególnie wrażliwe na niszczące działanie leków cytotoksycznych. W efekcie, pacjentki po leczeniu onkologicznym, mimo pokonania choroby, tracą szansę na posiadanie biologicznego potomstwa. Medycznym rozwiązaniem dla takich pacjentek jest zachowanie płodności jeszcze przed rozpoczęciem leczenia.
W naszych klinikach TFP w Polsce stosujemy trzy procedury medyczne pozwalające przywrócić płodność u kobiet, które przeszły chorobę nowotworową. Wybór właściwej metody zależy m.in. od wieku pacjentki, jej obecnej sytuacji życiowej i ograniczeń czasowych związanych z podjęciem leczenia onkologicznego.
Metodę tę stosuje się u pacjentek posiadających stałego partnera. Para starająca się o dziecko musi przejść proces przygotowania do in vitro jeszcze przed podjęciem leczenia onkologicznego. Zamrożeniu podlegają zarodki (połączenie komórki jajowej kobiety oraz plemnika jej partnera), które po zakończeniu leczenia mogą zostać przetransferowane do macicy kobiety. Metoda ta nie jest wskazana, gdy czas podjęcia przez pacjentkę leczenia jest ograniczony (gdy powinna ona rozpocząć terapię niezwłocznie, nie tracąc czasu na stymulację hormonalną) oraz w przypadkach nowotworów, które wykluczają zastosowanie stymulacji hormonalnej.
Metodę tę stosuje się u pacjentek w wieku rozrodczym, ale bez stałego partnera. Zamrożeniu podlegają jedynie komórki jajowe kobiety, które w przyszłości, po zakończeniu leczenia onkologicznego, będą mogły zostać zapłodnione metodą in vitro. Ograniczeniem tej metody również pozostaje czas. Jeśli pacjentka powinna rozpocząć terapię leczenia nowotworu niezwłocznie, nie ma czasu na podjęcie stymulacji hormonalnej pozwalającej na pobranie co najmniej kilku dojrzałych komórek jajowych. Metody nie stosuje się również w przypadku nowotworów, które wykluczają zastosowanie stymulacji hormonalnej.
Mrożenie komórek jajowych jest również procedurą z wyboru u pacjentek chcących zabezpieczyć płodność z powodów innych niż choroba onkologiczna.
Metodę wyróżnia przede wszystkim brak ograniczeń czasowych. Można ją stosować nawet u dziewczynek przed okresem dojrzewania, u których jajniki nie podjęły jeszcze właściwej aktywności. Dzięki zabiegowi zdrowa tkanka jajnikowa może zostać wszczepiona z powrotem pacjentce już po wyleczeniu z choroby nowotworowej i po osiągnięciu przez nią dojrzałości płciowej. Zatem pozwala na przywrócenie płodności kobiecie, u której na skutek leczenia onkologicznego doszło do trwałego uszkodzenia funkcji jajników. Metoda mrożenia tkanki jajnikowej jest stosowana również u dorosłych kobiet, które muszą podjąć leczenie onkologiczne bezzwłocznie (nie mają czasu na stymulację hormonalną) oraz u pacjentek, u których nowotwór wyklucza zastosowanie stymulacji hormonalnej. Metodę uznaje się za eksperymentalną. Pierwsze dziecko urodzone przez kobietę, u której przywrócono płodność po uprzednim zamrożeniu tkanki jajnikowej, urodziło się 2004 roku.
Na czym polega zabieg zamrożenia tkanki jajnikowej?
U pacjentki, u której konieczne jest natychmiastowe podjęcie czynności mających na celu zachowanie szansy na płodność (najczęściej u pacjentek z chorobą onkologiczną), pobierany jest jajnik lub jego fragment. Jajnik jest wycinany laparoskopowo i transportowany do laboratorium.
Tam zostaje wyizolowana i spreparowana część korowa jajnika (jest ona bogata w pęcherzyki jajnikowe, zawierające komórki jajowe). Spreparowane fragmenty kory jajnika są zamrażane.
Po zakończeniu leczenia onkologicznego pacjentki, gdy podejmie ona decyzję o macierzyństwie, pobrane fragmenty rozmraża się i reimplantuje do jajnika lub pozaotrzewnowo.
Reimplantowane fragmenty w ciągu 3-4 miesięcy podejmują czynność hormonalną, a w ich obrębie dochodzi do procesu dojrzewania komórek jajowych. Dzięki temu możliwe staje się zapłodnienie, a w konsekwencji ciąża.
U części kobiet, które poddają się zabiegowi dochodzi do naturalnego zajścia w ciąże, u pozostałych konieczne może być zastosowanie techniki in vitro.
Warto podkreślić, że wszczepione fragmenty jajnika podejmują swoją czynność tylko przez pewien czas. Dlatego rozmraża się je dopiero wtedy, gdy pacjentka decyduje się na dziecko.
Leczenie nowotworów często powoduje czasowe lub trwałe upośledzenie płodności. Dzieje się tak, ponieważ gonady (jądra) są szczególnie wrażliwe na działanie leków cytotoksycznych. Aby zachować płodność po leczeniu onkologicznym, jeszcze przed rozpoczęciem chemioterapii, wskazane jest zdeponowanie nasienia do banku, gdzie będzie przechowywane do zakończenia leczenia i chwili, kiedy pacjent zdecyduje się na uzyskanie własnego potomstwa. Mrożenie nasienia zaleca się także pacjentom przygotowywanym do zabiegów urologicznych, które mogą prowadzić do utraty płodności.
Z zabezpieczanie nasienia w banku warto skorzystać również planując leczenie metodą inseminacji lub zapłodnienia pozaustrojowego w sytuacjach: utrudnionego oddawania nasienia, skrajnie obniżonych parametrów nasienia czy braku możliwości obecności w naszej w dniu zabiegu inseminacji/zapłodnienia pozaustrojowego.
Aby zdeponować nasienie w naszych bankach, należy zgłosić się do kliniki przed rozpoczęciem leczenia w celu wykonania badania nasienia (seminogramu) i badań wirusologiczno-bakteriologicznych.
Po otrzymaniu wyników badań pacjent oddaje nasienie do mrożenia.
W laboratorium andrologicznym, po dodaniu odpowiedniego krioprotektanta, nasienie jest porcjowane do słomek o objętości 0,5 ml, zamrażane i bezpiecznie przechowywane w banku.
Zamrożone i przechowywane w banku nasienie, w zależności od parametrów, może być wykorzystane do zabiegu inseminacji lub zapłodnienia pozaustrojowego IVF/ICSI.
Nie pozwól na nieodwracalne ograniczenie płodności. Współczesna medycyna pozwala Ci zabezpieczyć Twój potencjał płodności. Wybierz klinikę bliżej swojego domu i skontaktuj się z nami.