Zachowanie płodności
| Oncofertility

Metodę tę stosuje się u pacjentek posiadających stałego partnera. Para starająca się o dziecko musi przejść proces przygotowania do in vitro jeszcze przed podjęciem leczenia onkologicznego. Zamrożeniu podlegają zarodki (połączenie komórki jajowej kobiety oraz plemnika jej partnera), które po zakończeniu leczenia mogą zostać przetransferowane do macicy kobiety. Metoda ta nie jest wskazana, gdy czas podjęcia przez pacjentkę leczenia jest ograniczony (gdy powinna ona rozpocząć terapię niezwłocznie, nie tracąc czasu na stymulację hormonalną) oraz w przypadkach nowotworów, które wykluczają zastosowanie stymulacji hormonalnej.

Metodę tę stosuje się u pacjentek w wieku rozrodczym, ale bez stałego partnera. Zamrożeniu podlegają jedynie komórki jajowe kobiety, które w przyszłości, po zakończeniu leczenia onkologicznego, będą mogły zostać zapłodnione metodą in vitro. Ograniczeniem tej metody również pozostaje czas. Jeśli pacjentka powinna rozpocząć terapię leczenia nowotworu niezwłocznie, nie ma czasu na podjęcie stymulacji hormonalnej pozwalającej na pobranie co najmniej kilku dojrzałych komórek jajowych. Metody nie stosuje się również w przypadku nowotworów, które wykluczają zastosowanie stymulacji hormonalnej.

Mrożenie komórek jajowych jest również procedurą z wyboru u pacjentek chcących zabezpieczyć płodność z powodów innych niż choroba onkologiczna.

Metodę wyróżnia przede wszystkim brak ograniczeń czasowych. Można ją stosować nawet u dziewczynek przed okresem dojrzewania, u których jajniki nie podjęły jeszcze właściwej aktywności. Dzięki zabiegowi zdrowa tkanka jajnikowa może zostać wszczepiona z powrotem pacjentce już po wyleczeniu z choroby nowotworowej i po osiągnięciu przez nią dojrzałości płciowej. Zatem pozwala na przywrócenie płodności kobiecie, u której na skutek leczenia onkologicznego doszło do trwałego uszkodzenia funkcji jajników. Metoda mrożenia tkanki jajnikowej jest stosowana również u dorosłych kobiet, które muszą podjąć leczenie onkologiczne bezzwłocznie (nie mają czasu na stymulację hormonalną) oraz u pacjentek, u których nowotwór wyklucza zastosowanie stymulacji hormonalnej. Metodę uznaje się za eksperymentalną. Pierwsze dziecko urodzone przez kobietę, u której przywrócono płodność po uprzednim zamrożeniu tkanki jajnikowej, urodziło się 2004 roku.

Na czym polega zabieg zamrożenia tkanki jajnikowej?

1. U pacjentki, u której konieczne jest natychmiastowe podjęcie czynności mających na celu zachowanie szansy na płodność (najczęściej u pacjentek z chorobą onkologiczną), pobierany jest jajnik lub jego fragment. Jajnik jest wycinany laparoskopowo i transportowany do laboratorium.

2. Tam zostaje wyizolowana i spreparowana część korowa jajnika (jest ona bogata w pęcherzyki jajnikowe, zawierające komórki jajowe). Spreparowane fragmenty kory jajnika są zamrażane.

3. Po zakończeniu leczenia onkologicznego pacjentki, gdy podejmie ona decyzję o macierzyństwie, pobrane fragmenty rozmraża się i reimplantuje do jajnika lub pozaotrzewnowo.

4. Reimplantowane fragmenty w ciągu 3-4 miesięcy podejmują czynność hormonalną, a w ich obrębie dochodzi do procesu dojrzewania komórek jajowych. Dzięki temu możliwe staje się zapłodnienie, a w konsekwencji ciąża.

U części kobiet, które poddają się zabiegowi dochodzi do naturalnego zajścia w ciąże, u pozostałych konieczne może być zastosowanie techniki in vitro.

Warto podkreślić, że wszczepione fragmenty jajnika podejmują swoją czynność tylko przez pewien czas. Dlatego rozmraża się je dopiero wtedy, gdy pacjentka decyduje się na dziecko.

Procedura zabezpieczenia płodności u kobiet obejmuje stymulację hormonalną i punkcję jajników w celu pobrania komórek jajowych. Czas trwania całego procesu to około 10-14 dni. W większości sytuacji wymagany czas oczekiwania na rozpoczęcie leczenia onkologicznego nie wpływa na jego skuteczność i nie pogarsza rokowania chorej, za to znacznie zwiększa szansę na macierzyństwo po zakończeniu terapii.

Mężczyźni mogą zamrozić swoje nasienie bez specjalnego przygotowania i proces ten w zasadzie nie odsuwa w czasie momentu rozpoczęcia terapii przeciwnowotworowej.

Dane z badań naukowych wskazują, że stymulacja hormonalna poprzedzająca pobranie i zamrożeniem komórek jajowych jest metodą skuteczną i bezpieczną, dotyczy to także chorych z rozpoznaniem hormonozależnego raka piersi. U tej szczególnej grupy pacjentek w czasie stymulacji hormonalnej dodatkowo  stosuje się  leki (inhibitory aromatazy lub tamoksyfen), które znacznie obniżają poziom estrogenów we krwi, chroniąc chore przed progresją nowotworu.

Czas rozpoczęcia starań o dziecko powinien być indywidualnie ustalony z onkologiem oraz specjalistą medycyny rozrodu. Uzależniony jest od kilku czynników: rodzaju nowotworu oraz ryzyka jego nawrotu, zastosowanego leczenia oraz wieku pacjentki/pacjenta. Przed rozpoczęciem  starań o dziecko zwykle wykonuje się badania oceniające stan zdrowia przyszłych rodziców oraz wyklucza nawrót choroby nowotworowej. Ważne, żeby poinformować onkologa o swoich planach rodzicielskich i wypracować odpowiednie porozumienie, co zwiększa szansę na sukces i bezpieczeństwo ciąży

W Programie mogą wziąć udział osoby posiadające prawo do świadczeń opieki zdrowotnej w Polsce, u których zdiagnozowano chorobę nowotworową, a proponowane leczenie ma potencjalnie działanie gonadotoksyczne i może upośledzić płodność.

Kryterium granicznym jest wiek:

• Kobiety – od okresu dojrzewania do 40. roku  życia.

• Mężczyzny – od okresu dojrzewania do 45. roku  życia.

Aby umówić się na wizytę kwalifikacyjną skontaktuj się z Zespołem koordynującym program:

• KRAKÓW| TFP Macierzyństwo:

Zespół Położnych i Pielęgniarek: kom. +48 604 050 300

• SZCZECIN | TFP Vitrolive

Koordynator Programu p. Nadia Hancz, kom. +48 664 732 916.

Na wizytę wystarczy dostarczyć:

1. zaświadczenie lekarskie z rozpoznaniem choroby nowotworowej i planowanym leczeniem. Wzór zaświadczenia do pobrania na dole strony;

2. dowód osobisty lub inny dokument poświadczający tożsamość.