Niepłodność wtórna – czym jest i jakie są jej przyczyny?

Niepłodność wtórna odnosi się do sytuacji, gdzie para, która wcześniej miała dziecko, nie może ponownie zajść w ciążę mimo tego, że regularnie współżyje bez zabezpieczenia przez co najmniej rok. Problem ten dotyka znacznej liczby par na całym świecie i może być źródłem ogromnego stresu oraz frustracji. Na szczęście współczesna medycyna oferuje rozmaite metody diagnostyczne i terapeutyczne, dzięki którym niepłodność wtórna nie stanowi ostatecznego wyroku dla kobiet i mężczyzn marzących o rodzicielstwie.

Niepłodność wtórna – definicja i epidemiologia

W odróżnieniu od niepłodności pierwotnej (ang. Primary infertility), która dotyczy par niemających wcześniej potomstwa, niepłodność wtórna (ang. Secondary infertility) pojawia się u osób, które już kiedyś doczekały się dziecka. Szacuje się, że może ona dotykać nawet do 25% par starających się o kolejnego potomka. Częstość występowania tego schorzenia rośnie wraz z wiekiem kobiety, ale także z uwagi na inne czynniki zdrowotne (również u mężczyzn) i środowiskowe, które mogą wpływać na zdolność do ponownego poczęcia.

Główne przyczyny niepłodności wtórnej

Przyczyny niepłodności wtórnej są złożone i mogą wynikać z problemów zarówno u kobiety, jak i mężczyzny, a także z ogólnego stanu zdrowia pary.

Najczęstsze czynniki żeńskie

• Zmiany w układzie rozrodczym – do częstych przyczyn problemów z ponownym zajściem w ciążę należą zmiany strukturalne w narządach rodnych, takie jak zrosty w macicy, polipy, mięśniaki czy uszkodzenia jajowodów. Mogą one być pokłosiem wcześniejszych zabiegów chirurgicznych, poronień, infekcji lub stanów zapalnych, takich jak zapalenie narządów miednicy mniejszej.

• Zaburzenia hormonalne – niewłaściwa regulacja hormonalna, związana np. z zespołem policystycznych jajników (ang. PCOS – Polycystic ovary syndrome), zaburzeniami pracy tarczycy czy hiperprolaktynemią, może znacząco utrudniać poczęcie. Hormony odgrywają kluczową rolę w cyklu menstruacyjnym, owulacji i implantacji zarodka, więc ich zaburzenia mają bezpośredni wpływ na płodność.

• Wiek – wiek kobiety to istotny czynnik wpływający na płodność. Z biegiem lat maleje zarówno liczba, jak i jakość oocytów, co utrudnia poczęcie, zwłaszcza u kobiet po 35. roku życia.

Najczęstsze czynniki męskie

• Problemy z jakością nasienia – zmniejszona liczba plemników, ich obniżona ruchliwość lub nieprawidłowa budowa mogą wynikać z infekcji, urazów, zaburzeń hormonalnych, a także wpływu czynników środowiskowych, takich jak toksyny czy promieniowanie.

• Czynniki genetyczne – wady genetyczne, takie jak mikrodelecje w chromosomie Y, mogą prowadzić do zaburzeń produkcji plemników, co z kolei może powodować problemy z płodnością.

• Styl życia – stres, niezdrowa dieta, otyłość, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu oraz zażywanie narkotyków mogą negatywnie wpływać na płodność mężczyzny.

Ogólny stan zdrowia i czynniki środowiskowe

• Choroby przewlekłe – choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, nadciśnienie, choroby autoimmunologiczne czy niektóre infekcje, mogą mieć wpływ na zdolność do poczęcia.

• Leki – niektóre preparaty farmaceutyczne, takie jak leki przeciwdepresyjne oraz środki antykoncepcyjne, mogą negatywnie wpływać na płodność. Nie bez znaczenia jest również sytuacja, gdy jeden z partnerów przechodzi przez leczenie chemioterapią.

• Zanieczyszczenia i toksyny – ekspozycja na toksyczne substancje, takie jak pestycydy, metale ciężkie czy inne zanieczyszczenia, może prowadzić do problemów z płodnością.

Diagnostyka i leczenie niepłodności wtórnej

Kluczem do sukcesu w leczeniu niepłodności wtórnej jest kompleksowa diagnoza, która w przypadku kobiet obejmuje badania hormonalne, ultrasonografię narządów rodnych oraz histeroskopię, pozwalające na ocenę struktury macicy i ewentualnych zmian patologicznych. Z kolei u mężczyzn podstawą jest analiza jakości nasienia oraz, podobnie jak u płci żeńskiej, pomiary poziomu hormonów.

W zależności od wykrytych problemów leczenie może obejmować różnorodne metody, w tym farmakoterapię, zabiegi chirurgiczne lub zaawansowane techniki wspomaganego rozrodu, takie jak inseminacja domaciczna (ang. IUI – Intrauterine insemination) czy zapłodnienie in vitro (ang. IVF – In vitro fertilization). Należy pamiętać, że każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie w celu dobrania optymalnej formy terapii.

Perspektywy i nadzieje w leczeniu niepłodności wtórnej

Niepłodność wtórna to wyzwanie, z którym mierzy się wiele par, ale dzięki postępom w medycynie istnieje sporo sposobów, aby je pokonać. Kluczem do sukcesu jest wczesna diagnoza i indywidualnie dobrane leczenie, które pozwala parom zrealizować marzenie o kolejnym dziecku. Współczesna nauka oferuje szereg możliwości, a każdy przypadek traktowany jest z pełnym zaangażowaniem i uwagą. Warto pamiętać, że niepłodność wtórna nie musi być ostatecznym wyrokiem, który przekreśli raz na zawsze nadzieję na ponowne doświadczenie radości rodzicielstwa.

 ***

Jesteśmy tu dla Ciebie! Masz pytania / watpliwości? Skontaktuj się z nami lub umów wizytę z naszym specjalistą.