Styl życia a płodność mężczyzny

Autor: Marcelina Kwilosz| TFP Fertility Macierzyństwo

Problemy z płodnością coraz częściej dotykają mężczyzn, a styl życia odgrywa kluczową rolę w jakości nasienia. Współczesne badania wskazują, że różnorodne czynniki – od diety, przez spożywanie alkoholu, po regularność współżycia – mogą wpływać zarówno na ilość, jak i jakość plemników. W artykule przyjrzymy się, co obniża męską płodność, co ją poprawia, a także jaki wpływ na jakość nasienia ma częstotliwość współżycia.

Alkohol i jego wpływ na plemniki

Regularne spożywanie alkoholu może znacznie obniżać jakość nasienia. Wielu mężczyzn zastanawia się, czy alkohol uszkadza plemniki – odpowiedź brzmi: tak. Spożywanie alkoholu wiąże się z wytwarzaniem w organizmie reaktywnych form tlenu, co skutkuje stresem oksydacyjnym negatywnie wpływającym na płodność. Alkohol zmniejsza również ruchliwość plemników, a także prowadzi do ich deformacji. Jeżeli planujesz badanie nasienia, 3-5 dni przed nim należy powstrzymać się całkowicie od jego spożycia.

Badania wykazały, że już umiarkowane spożywanie alkoholu (np. codzienne picie piwa) może negatywnie wpływać na zdolności rozrodcze. Spożycie >40 g alkoholu na dobę zakłóca proces spermatogenezy, a spożycie >80 g alkoholu na dobę powoduje już częściowe, a nawet całkowite zatrzymanie tego procesu.

W okresie starań o dziecko warto ograniczyć lub całkowicie wyeliminować spożywanie napojów alkoholowych, ponieważ alkohol a płodność są bezpośrednio ze sobą powiązane .Co więcej, regeneracja plemników po alkoholu może trwać dłużej, niż się wydaje – nawet kilka tygodni.

Narkotyki, sterydy i inne substancje

Nie tylko alkohol negatywnie wpływa na płodność mężczyzn. Narkotyki a płodność u mężczyzn to równie poważny problem. Substancje psychoaktywne, takie jak marihuana czy kokaina, mogą zaburzać produkcję plemników oraz uszkadzać DNA w komórkach rozrodczych. Także stosowanie sterydów anabolicznych – popularnych wśród osób uprawiających kulturystykę – prowadzi do zmniejszenia produkcji plemników, a w skrajnych przypadkach nawet do niepłodności.

Leki obniżające płodność

Niektóre leki, szczególnie te stosowane w terapii przewlekłych schorzeń, mogą również wpływać na męską płodność. Leki takie jak antybiotyki, leki na nadciśnienie czy leki przeciwhistaminowe mogą tymczasowo obniżać liczbę plemników lub wpływać na ich ruchliwość.

Przed rozpoczęciem starań o dziecko warto skonsultować się z lekarzem i sprawdzić, czy stosowane leki obniżają płodność u mężczyzn.

Wysoka temperatura i styl życia, a płodność mężczyzny

Kolejnym czynnikiem wpływającym negatywnie na jakość nasienia jest ekspozycja na wysoką temperaturę. Regularne korzystanie z sauny, jacuzzi, długie kąpiele w gorącej wodzie, czy noszenie obcisłej bielizny może zaburzać krążenie krwi w  powrózkach nasiennych, podnosząc temperaturę jąder, co prowadzi do zmniejszenia produkcji plemników.

Dieta na płodność mężczyzny

Odpowiednia dieta jest jednym z kluczowych czynników wpływających na poprawę jakości nasienia. Zbilansowane odżywianie, bogate w witaminy, minerały i zdrowe tłuszcze, sprzyja produkcji zdrowych plemników.

Produkty bogate w cynk, selen, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz witaminę D mogą znacząco poprawić jakość nasienia. Omega-3 to niezbędne kwasy tłuszczowe, które zwiększają płynność błon komórkowych plemników, poprawiając ich ruchliwość. Dodatkowo, działają przeciwzapalnie chroniąc komórki przed uszkodzeniem.

Zaleca się ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych oraz izomerów trans nienasyconych kwasów tłuszczowych (TFA), zawartych w tłustym mleku, śmietanach, olejach palmowych, twardych margarynach, gotowych wyrobach piekarniczych i fast foodach. Warto zatem zwrócić uwagę na co jeść na płodność mężczyzn, szczególnie podczas starań o dziecko.

Spożywanie ryb, orzechów, warzyw zielonolistnych i produktów pełnoziarnistych wspiera zdrowie rozrodcze.

Źródło i rola witamin oraz składników mineralnych w żywności.

Witaminy

Witamina B6

Wspiera regulację hormonalną, chroni plemniki przed stresem oksydacyjnym oraz pomaga w syntezie białek, co przekłada się na lepszą jakość nasienia.

Źródło: Szpinak, kapusta, awokado, soja, zielony groszek, fasola, orzechy włoskie i ziemne, banany, nabiał, mięso drobiowe, ryby, jaja

Witamina B12

Niedobór witaminy B12 powoduje spadek aktywności plemników.

Źródło: Mięso, ryby, jaja, mleko i jego przetwory

Witamina A

Wspomaga proces spermatogenezy, poprawia ruchliwość plemników, chroni je przed stresem oksydacyjnym oraz wspiera ich prawidłową budowę

Źródło: Olej, wątroba, masło, żółtko jaja, marchew, dynia, papryka, nać pietruszki,

szpinak, botwina

Witamina C

Ma korzystny wpływ na jakość nasienia ze względu na udział w produkcji hormonów steroidowych, które hamują proces spermaglutynacji i zabezpieczają DNA przed utlenieniem. Jako przeciwutleniacz zmniejsza stres oksydacyjny

Źródło: Natka pietruszki, czerwona papryka, warzywa kapustne, owoce jagodowe i cytrusy

Witamina E

Hamuje utlenianie wielonienasyonych kwasów tłuszczowych (PUFA), ze względu na ich wysoką zawartość w plemnikach. Chroni przed  uszkodzeniem oksydacyjnym, a jej suplementacja  wpływa na wzrost poziomu α-tokoferolu u niepłodnych mężczyzn.

Źródło: Oleje, oliwa z oliwek, orzechy, migdały, nasiona słonecznika, dyni, sezamu, awokado, rośliny strączkowe, kiełki pszenicy

Witamina D

Wpływa na podniesienie poziomu testosteronu, w konsekwencji zwiększa koncentracje i rychliwość plemników

Źródło: Ryby morskie, oleje rybne, mięso, produkty mleczne

Kwas foliowy

Wpływa na poziom homocysteiny we krwi. Jego niedobór prowadzi do zaburzeń płodności i nieprawidłowego rozwoju zarodka.

Ponadto, bierze udział w produkcji i dojrzewaniu plemników oraz w procesie metylacji materiału genetycznego.

Źródło: Ciemnozielone warzywa, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, owoce

Składniki mineralne

Cynk

Niedobór może powodować zwiększoną lepkość nasienia, spadek liczby i ruchliwości plemników, nieprawidłową morfologię oraz zmniejszenie zdolność przenikania do komórki jajowej.

Źródło: Ciemne pieczywo, sery podpuszczkowe, mięso, wątroba, kasza gryczana, jaja

Magnez

Wpływa na liczbę oraz morfologię plemników. Dodatkowo wspomaga ich ruchliwość, prawidłową strukturę DNA oraz  poprawia poziom hormonów FSH wraz z LH.

Źródło: Przetwory zbożowe, rośliny strączkowe, orzechy, kakao, gorzka czekolada, sery podpuszczkowe, ryby, ziemniaki, warzywa

Selen

To silny przeciwutleniacz, który chroni plemniki przed stresem oksydacyjnym.

Źródło: Skorupiaki, ryby, czosnek, grzyby, suche nasiona roślin strączkowych

Wapń

Odkrywa kluczową rolę w inicjowaniu reakcji akrosomalnej. Podczas której plemnik uwalania enzymy pozwalające na przeniknięcie przez osłonę przejrzystą, co jest niezbędne do zapłodnienia.

Źródło: Rośliny strączkowe (fasola, soja), jarmuż, brokuły, kapusta, orzechy, migdały, figi, łosoś.

Regeneracja plemników

Wielu mężczyzn zastanawia się, ile czasu potrzebują plemniki na regenerację. Plemniki potrzebują około 64-72 dni na pełny cykl odnowy. Dlatego wszelkie zmiany stylu życia, diety czy rezygnacja z alkoholu mogą dać zauważalne rezultaty dopiero po kilku tygodniach.

Czy częstość współżycia wpływa na jakość nasienia?

Jednym z kluczowych pytań dotyczących płodności mężczyzn jest, czy częstotliwość współżycia ma wpływ na jakość nasienia. Okazuje się, że regularne współżycie sprzyja zdrowej produkcji plemników. Zbyt długie okresy abstynencji mogą prowadzić do gromadzenia się starszych, mniej ruchliwych plemników, co może obniżać jakość i ich zdolność do zapłodnienia. Z drugiej strony, zbyt częste współżycie  – może obniżać koncentrację plemników w nasieniu. Badania sugerują, że optymalna częstotliwość współżycia to 2-3 razy w tygodniu, co sprzyja utrzymaniu świeżych i zdrowych plemników. Warto zaznaczyć, że standardy WHO przewidują 2-7-dniowy okres abstynencji przed badaniem nasienia.

Podsumowanie

Na męską płodność wpływa wiele czynników, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Styl życia, dieta, unikanie używek oraz dbałość o zdrowie fizyczne i psychiczne są kluczowe dla zachowania dobrej jakości nasienia. Warto również pamiętać, że regeneracja plemników po alkoholu czy innych negatywnych czynnikach może zająć trochę czasu, dlatego wszelkie zmiany w stylu życia powinny być wprowadzane na długo przed rozpoczęciem starań o dziecko.

Masz pytania dotyczące badania nasienia?