Późne macierzyństwo SZANSE NA ZAJŚCIE W CIĄŻĘ PO 40

Autor: lek. Marta Dąbrowska-Węgrzyn | TFP Fertility Vitrolive

Późne macierzyństwo czyli jakie?

Średnia wieku kobiety rodzącej w Polsce to według danych GUS z 2022r. 28,8 lat. Tendencja do odkładania w czasie decyzji o macierzyństwie jest stale  widoczna w kolejnych dziesięcioleciach i niczym niecodziennym jest dziś pierwszy poród 40-latki czy  kolejna ciąża 43-latki. Potrzeba stabilizacji zawodowej, czynniki ekonomiczne, problem ze znalezieniem odpowiedniego partnera czy pragnienie wspólnego potomstwa w kolejnym związku coraz częściej wpływają na decyzję o późnym macierzyństwie.  Nie bez znaczenia jest też problem niepłodności, który wydłuża czas do uzyskania ciąży a  dotyka on do 20% starających się o dziecko par.

Jakie są szanse na naturalne zajście w ciążę 40+?

Naturalna płodność spada z wiekiem. Każda dziewczynka rodzi się z kilkuset komórkami jajowymi, czyli rezerwą jajnikową,  które wykorzystuje w trakcie swojego życia w okresie rozrodczym. Wiek rozrodczy jest określany na potrzeby statystyczne w naszej strefie klimatycznej jako 15-49 lat a kończy go menopauza (ostatnia miesiączka, po której na co najmniej 12 miesięcy nie pojawiają się krwawienia) średnio mająca miejsce u kobiet w Polsce w  52 roku życia.  Wraz z wiekiem komórki jajowe podlegają procesowi starzenia co wpływa na obniżenie ich jakości. W szczycie płodności czyli między 20-29 rokiem życia w pojedynczym cyklu ciążę może uzyskać około 15-20% starających się par. Po 40tce będzie to już tylko około 5-7%.

Jakie możliwości daje zapłodnienie pozaustrojowe?

W obliczu niskich szans na ciążę naturalną u dojrzałych kobiet pomocne staje się zapłodnienie pozaustrojowe. Według szacunków CDC daje ono u zdrowej 40-latki już 25% szans na ciążę w ciągu roku przy pojedynczym pobraniu komórek jajowych i transferze kolejno wszystkich uzyskanych zarodków, 41% na urodzenie dziecka przy dwóch próbach IVF w tym samym roku, przy trzech zaś próbach pobrania komórek w ciągu roku i transferze uzyskanych zarodków  szanse na poród dziecka sięgają aż 52%. Należy jednak pamiętać, że każdy przypadek leczonej pary jest specyficzny i wymaga indywidualnej oceny czynników mogących wpłynąć na skuteczność procedury.

Zapłodnienie pozaustrojowe (IVF) stanowi również rozwiązanie dla kobiet z wyczerpaną bądź bardzo znacznie obniżoną rezerwą jajnikową uniemożliwiającą pobranie do procedury własnych komórek jajowych. Wykorzystanie oocytów dawczyni przez 43-letnią biorczynię da 53% szans na urodzenie dziecka przy jednokrotnym transferze zarodka, 71% przy dwukrotnym transferze a aż 83% szans na poród przy trzykrotnej próbie transferu. 

Jakie zagrożenia niesie ze sobą późna ciąża?

Proces starzenia się organizmu kobiety i samych komórek jajowych może nieść ze sobą podwyższone ryzyko wystąpienia powikłań ciąży, porodu i wystąpienia nieprawidłowości u płodu. Częściej u dojrzałych ciężarnych będzie występowało nadciśnienie tętnicze, cukrzyca ciążowa czy przedwczesne oddzielenie się łożyska. Zwiększone jest również ryzyko poronień i wad wrodzonych płodu, głównie trisomii 21 pary chromosomów wywołującej  zespół Downa. Wyjściowe populacyjne ryzyko wystąpienia tej nieprawidłowości u ciężarnej 41-letniej będzie wynosiło 1:51, co oznacza, że jedno na 51 dzieci urodzi się z tym zespołem, ale jednocześnie oznacza to, że 98,1% dzieci urodzi się bez tej nieprawidłowości. Jeszcze późniejsza ciąża kobiety 43-letniej zwiększy ryzyko wystąpienia zespołu Downa do 1:29.

Powyższe ryzyko jest bezpośrednio skorelowane z wiekiem samej komórki jajowej. Warto więc wspomnieć, że ciąża uzyskana przy użyciu zamrożonych dla pacjentki komórek jajowych w procesie prewencji płodności w młodszym wieku, bądź przy użyciu komórek młodszej dawczyni, będzie niosła za sobą ryzyko wyliczone dla wieku kobiety w momencie pobrania komórek jajowych a nie wieku ciężarnej. Ryzyko wystąpienia wad będzie więc w ten sposób mniejsze. Dotyczyć to będzie również kobiet, które posiadają zarodki zamrożone kilka lat wcześniej i podchodzących do kolejnej próby transferu po przerwie.  Ryzyko nieprawidłowości jest u nich wyliczane na podstawie wieku kobiety w chwili powstania zarodka, a nie jego umieszczenia w jamie macicy.

Jak zwiększyć bezpieczeństwo ciąży w dojrzałym wieku?

Ze względu na liczne zagrożenia kluczowa w ciąży kobiety w wieku dojrzałym jest dbałość o ogólny stan zdrowia i zdrowy styl życia, wzmożony nadzór nad przebiegiem ciąży, obligatoryjna diagnostyka prenatalna obejmująca test podwójny, a czasem też amniopunkcję, indukcja porodu po zakończeniu 39 tygodnia ciąży i rozważenie zakończenia ciąży cięciem cesarskim.

Warto wspomnieć, że przewagą procedury zapłodnienia pozaustrojowego w kontekście bezpieczeństwa jest możliwość diagnostyki preimplantacyjnej zarodków (PGD).  Zwiększa ona znacząco bezpieczeństwo i skraca czas do uzyskania ciąży. Genetyczna analiza ilości chromosomów zarodka przed jego transferem do jamy macicy umożliwia całkowite wyeliminowanie ryzyka wystąpienia zespołu Downa, zespołu Edwardsa czy innych nieprawidłowości chromosomalnych. Wykorzystując zarodek ze sprawdzoną wcześniej prawidłową ilością chromosomów znacznie obniżamy też ryzyko zakończenia ciąży poronieniem.

Praktycznym rozwiązaniem jest też wspomniane wcześniej zabezpieczenie płodności poprzez zamrożenie komórek jajowych w młodszym wieku. Istnieje możliwość zamrożenia komórek jajowych w czasie posiadania przez nie największego potencjału rozrodczego i wykorzystanie ich w procedurze in vitro w późniejszych latach po podjęciu decyzji o macierzyństwie. Dla kobiet  świadomych zagrożeń późnej ciąży, daje to możliwość zadbania z wyprzedzeniem o bezpieczeństwo ich przyszłego potomstwa.

***

Masz więcej pytań dotyczących stanu Twojego zdrowia? Umów się na wizytę w klinice lub zdalną konsultację online. Jesteśmy tu dla Ciebie!