5 badań na płodność, które warto wykonać, jeśli nie możesz zajść w ciążę

Od kilkunastu miesięcy każda miesiączka wywołuje u Ciebie poczucie zawodu? Spokojnie, to jeszcze nie powód do paniki. Warto jednak zdiagnozować przyczyny problemów z zajściem w ciążę. Kilka nieinwazyjnych badań pozwala m.in. ocenić anatomię narządów rodnych, działanie układu hormonalnego, a także wykluczyć zakażenia bakteryjne, które także mogą mieć wpływ na płodność.

Pamiętaj, że problem niepłodności w równym stopniu dotyczy kobiet i mężczyzn, dlatego badaniom powinna poddać się para, a nie tylko kobieta. Wizyta w specjalistycznym ośrodku to nie wyrok i wcale nie musi oznaczać skomplikowanego leczenia. Czasami wystarczy szybka diagnostyka i zastosowanie prostego leczenia, aby para mogła cieszyć się powiększeniem rodziny.

1. Test ma chlamydię u kobiet i mężczyzn

Chlamydia trachomatis to bakteria, która występuje u wielu kobiet w obrębie narządów płciowych, a jej obecność może uniemożliwiać zajście w ciążę. Infekcja zwykle przebiega bezobjawowo, dlatego pacjentki nie podejrzewają choroby. Obecność tej bakterii w zasadzie uniemożliwia zajście w ciążę. W niektórych przypadkach zakażenie chlamydią może nieść bardziej poważne i trwałe konsekwencje. Bakteria ta bowiem sprzyja wystąpieniu stanów zapalnych jajowodów, co może prowadzić do ich zrostów. Utrata drożności jajowodów uniemożliwia z kolei komórce jajowej dotarcie do macicy i zagnieżdżenie się zarodka. Sytuacja ta, poza niepłodnością, zwiększa ryzyko wystąpienia groźnego powikłania – ciąży pozamacicznej.

Bakteria jest groźna również wtedy gdy uda się zajść w ciążę – może bowiem powodować jej utratę, a także zwiększa ryzyko wcześniactwa oraz chorób u noworodka, np. wrodzonego zapalenia płuc. Chlamydia przenoszona jest drogą płciową, a na zakażenie bakterią narażone są zarówno kobiety jak i mężczyźni (dlatego antybiotykoterapia przy rozpoznaniu chlamydii musi obejmować parę).

- Badanie w kierunku zakażenia Chlamydia trachomatis wykonuje się poprzez pobranie wymazu z szyjki macicy (u kobiet) lub cewki moczowej (u mężczyzn). Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne. Materiał do badania można pobrać w dowolnym dniu cyklu po ustąpieniu krwawienia menstruacyjnego. Warto podkreślić, że zwykłe wymazy bakteriologiczne nie wykrywają zakażenia chlamydią – wyjaśnia dr n. med. Wojciech Kolawa, specjalista ginekolog-położnik z TFP Fertility Macierzyństwo.

2. Badanie USG dopochwowe

USG dopochwowe to bezbolesne i nieinwazyjne badanie, które polega na wprowadzeniu do pochwy sondy. Jest bezbolesne i nieinwazyjne. Dzięki technologii ultrasonografii lekarz może obejrzeć na ekranie struktury układu rozrodczego i wykryć nieprawidłowości w budowie anatomicznej. Badanie pozwala ocenić powierzchnię, kształt, wielkość i położenie macicy oraz jajników. Podczas badania USG lekarz ocenia także ilość i wielkość pęcherzyków, w których zachodzi dojrzewanie komórek jajowych. Badanie jest pomocne w diagnostyce zespołu policystycznych jajników, endometriozy, mięśniaków macicy i torbieli jajników. Zastosowanie kontrastu wprowadzonego do jamy macicy pozwoli ponadto na ocenę jamy macicy – miejsca, w którym rozwija się ciąża oraz ocenę drożności jajowodów.

3. Badania hormonalne

Hormony to związki chemiczne wytwarzane przez gruczoły dokrewne. Ich zadaniem jest regulacja czynności organizmu – m.in. płodności. Istota działania układu hormonalnego to zapewnienie komunikacji pomiędzy poszczególnymi organami. W organizmie kobiety dochodzi do cyklicznych przemian, które są regulowane właśnie przez układ hormonalny.

Które hormony powinna zbadać kobieta starająca się o dziecko? Przede wszystkim należy poddać ocenie poziom progesteronu, estradiolu, folikulostymuliny (FSH) i hormonu luteinizującego (LH) – hormony te odpowiadają za dojrzewanie komórki jajowej i za wyzwolenie jajeczkowania, a w rezultacie za zajście i utrzymanie ciąży. Ponieważ hormony te ulegają cyklicznym zmianom stężenia w trakcie cyklu, moment, w ktorym należy wykonać badanie, nie jest przypadkowy. Standardem dla oceny FSH, LH i Estradiolu jest okres między 2 a 4 dniem cyklu, natomiast progesteron powinien być oceniany w II fazie cyklu – tłumaczy dr n. med. Wojciech Kolawa,specjalista ginekolog-położnik z kliniki leczenia niepłodności TFP Fertility Macierzyństwo.

Dodatkowo w badaniach hormonalnych istotna będzie również ocena stężenia prolaktyny, której nadmiar może zaburzać owulację. Należy także zbadać funkcje tarczycy (TSH) oraz poziom testosteronu. Ten ostatni związany jest typowo z męskim układem rozrodczym, ale w niewielkim stężeniu występuje również w żeńskim organizmie. W przypadku odchyleń od normy, np. przy większym stężeniu testosteronu, może prowadzić do problemów z płodnością u kobiet.

4. AMH - ocena rezerwy jajnikowej

Badanie AMH, czyli badanie hormonu antymüllerowskiego, pozwala ocenić tzw. rezerwę jajnikową. Kiedy dziewczynka przychodzi na świat, w jej jajnikach znajdują się już wszystkie komórki jajowe, które będą mogły być wykorzystane w trakcie całego jej życia. Liczbę komórek jajowych szacuje się na ok. 400 000. Wraz z wiekiem zmniejsza się ich ilość w jajnikach. Niski poziom AMH (<1,5 ng/ml) może powodować problemy z zajściem w ciążę, z kolei zbyt wysoki (powyżej 4,5 ng/ml) poziom może świadczyć o zespole policystycznych jajników, co również może być przyczyną niepłodności u kobiet.

5. Seminogram – badanie nasienia

Seminogram to podstawowe i nieinwazyjne badanie nasienia, które pozwala na wstępną, ogólną ocenę płodności mężczyzny. Mężczyzna musi oddać próbkę do specjalnego pojemnika, która następnie jest analizowana pod kątem różnych parametrów.

Laboratoryjna analiza seminologiczna polega na ocenie koncentracji, ruchliwości, żywotności i budowy morfologicznej plemników oraz ocenie płynu nasiennego. Niestety tylko świeże nasienie nadaje się do badania, co oznacza, że pacjent powinien oddać próbkę na miejscu (w klinice, gdzie przeprowadzane jest badanie). Sytuacja ta dla wielu mężczyzn może być bardzo krępująca. Specjalistyczne kliniki leczenia niepłodności zwykle stwarzają dyskretne i komfortowe warunki, mające na celu minimalizację stresu związanego z oddawaniem próbki.

Pocieszającym dla panów powinien być jednak fakt, że seminogram umożliwia szczegółową ocenę parametrów nasienia, co pozwala na identyfikację ewentualnych problemów z płodnością i wskazuje potrzebę dalszej diagnostyki lub konieczność podjęcia leczenia.

Masz pytania, porozmawiajmy!