Jak zwiększyć szanse powodzenia procedury in vitro?

Autor: lek. Alina Cempa | TFP Fertility Macierzyństwo

Droga ku rodzicielstwu nie zawsze jest prosta. Zdarza się, że jest okupiona poświęceniami, żmudnymi procesami diagnostyki i leczenia. Nie zawsze leczenie przyczynowe jest możliwe. Wówczas z pomocą przychodzą techniki wspomaganego rozrodu. Procedura zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro) pozostaje najskuteczniejszym sposobem leczenia niepłodności. Metoda polega na połączeniu wcześniej pozyskanych gamet – komórki jajowej i plemnika, poza organizmem kobiety, w warunkach laboratoryjnych. Tak powstały zarodek, po kilkudniowej obserwacji rozwoju, wprowadzany jest do jamy macicy kobiety. Jest wiele czynników, które wpływają na szanse powodzenia tej procedury. Niektóre są od nas zależne, inne nie. Co więc możemy zrobić, aby zwiększyć szanse powodzenia procedury in vitro?

Metoda in vitro – kryterium wieku

Tak jak szanse na ciążę naturalną, tak szanse na urodzenie dziecka w wyniku zapłodnienia pozaustrojowego spadają wraz z wiekiem kobiety. W trakcie jednego cyklu in vitro, prawdopodobieństwo uzyskania prawidłowej ciąży wynosi około 60% u kobiet do 35 roku życia, natomiast po 40 roku życia szanse te spadają do około 30%. Po trzech próbach zapłodnienia pozaustrojowego, dziecko urodzi 88% kobiet przed 30 rokiem życia, ale już tylko nieco ponad połowa kobiet w wieku 40 lat. Po czterdziestym roku życia perspektywy obniżają się jeszcze bardziej.

Co możesz zrobić, aby zwiększyć szanse na powodzenie zapłodnienia metodą in vitro?

1)     Kontroluj masę ciała i zmodyfikuj styl życia.

W ciągu ostatnich dekad na całym świecie obserwujemy epidemię otyłości. Wiemy już, że otyłość ma niekorzystny wpływ na zdolności reprodukcyjne kobiet, w tym wpływa negatywnie na owulację i cykl menstruacyjny. Jest czynnikiem obniżającym naturalną płodność i wskaźniki powodzenia leczenia niepłodności.

Poza zaburzeniem czynności jajników oraz negatywnym wpływem na owulację, u kobiet zmagających się z nadwagą i otyłością obserwujemy gorsze efekty leczenia niepłodności, co ma związek z zaburzeniem folikulogenezy oraz zmniejszoną jakością oocytów.

Kobiety z otyłością leczone gonadotropinami w trakcie stymulacji jajników, wymagają większych dawek leków i wytwarzają mniej pęcherzyków, niż kobiety z prawidłową masą ciała. Otyłość również zaburza funkcję endometrium, skutkując mniejszą szansą na implantację zarodka.

W przypadku mężczyzn, otyłość wiąże się ze zmniejszoną liczbą, koncentracją i ruchliwością plemników, indukuje także stres oksydacyjny. U tych mężczyzn obserwujemy częściej uszkodzenie DNA plemników i zmniejszenie aktywności mitochondrialnej plemników. Analizy wskazują, że w przypadku mężczyzn z otyłością wskaźnik żywych urodzeń po procedurze in vitro jest wyraźnie niższy, niż w przypadku mężczyzn z prawidłową masą ciała.

2)     Zadbaj o odpowiednią dietę i suplementację.

Stosowanie odpowiedniej diety oraz suplementacji ma znaczenie dla efektów leczenia niepłodności i prawidłowego rozwoju ciąży.

Spożywanie produktów o niskiej zawartości pestycydów, produktów pełnoziarnistych, nabiału, soi, owoców morza zamiast mięsa, a także suplementacja kwasu foliowego, witaminy D i witaminy B12 wiąże się z wyższym wskaźnikiem żywych urodzeń u kobiet poddawanych procedurze in vitro.

Podobnie, badania wykazały wyższy odsetek pozytywnych testów ciążowych, klinicznych ciąż oraz żywych urodzeń u kobiet stosujących dietę śródziemnomorską – duże spożycie warzyw i owoców, niska zawartość tłustego nabiału w diecie, spożywanie oliwy z oliwek, ryb, drobiu.

U mężczyzn palenie papierosów i spożywanie alkoholu wpływa na nasilenie stresu oksydacyjnego, który uszkadza DNA plemników, skutkując pogorszeniem jakości nasienia i obniżeniem zdolności zapładniającej plemników. Przygotowując się do in vitro można wykonać test stresu oksydacyjnego (np. MIOXSYS).

Czynnik męski odgrywa rolę nawet u 60% par borykających się z problemem niepłodności, a część przyczyn męskiej niepłodności związanych jest z poziomem stresu oksydacyjnego. Nawet do 30% mężczyzn z zaburzeniami funkcji rozrodczej ma prawidłowe parametry nasienia, dlatego rozszerzenie diagnostyki o test stresu oksydacyjnego pozwala uzyskać szerszą perspektywę, szczególnie oceniając szansę na poprawę skuteczności suplementacji antyoksydantami.

Ryzyko stresu oksydacyjnego rośnie wraz z wiekiem, a ten znajduje realne odzwierciedlenie w skuteczności procedury zapłodnienia pozaustrojowego. Niższy poziom stresu oksydacyjnego wiąże się natomiast z wyższym wskaźnikiem ciąż klinicznych oraz żywych urodzeń.

3)     Pamiętaj o wsparciu psychologicznym.

Pary, borykające się z problemem niepłodności, muszą zmierzyć się z trudnymi emocjami i przeżyciami, które często stają się wyzwaniem dla partnerów. Ciąża sama w sobie wiąże się z ogromnymi zmianami w organizmie kobiety, zarówno pod względem fizycznym, jak i emocjonalnym. Te zmiany trudno przewidzieć i się do nich przygotować. Wsparcie psychologiczne przed ciążą powoduje zmniejszenie poziomu lęku, a tym samym pozwala na radosne przeżywanie okresu ciąży i wczesnego macierzyństwa.

 Co może zrobić klinika niepłodności, aby zwiększyć szanse na zajście w ciążę przy użyciu metody in vitro?

1)     Indywidualizacja postępowania

Każdy organizm jest inny, każda sytuacja kliniczna wyjątkowa, co budzi konieczność indywidualizacji postępowania.  Pierwszy etap procedury zapłodnienia pozaustrojowego polega na stymulacji jajników, celem pozyskania komórek jajowych. Dobór odpowiedniego protokołu stymulacyjnego oraz właściwych leków i ich dawek ma tutaj duże znaczenie. Niemniej ważna jest ścisła współpraca pomiędzy zespołem lekarskim i pielęgniarskim, celem odpowiedniego monitorowania pacjentki i zakwalifikowania kobiety do zabiegu pozyskania komórek jajowych w odpowiednim momencie. Istotny jest dobór walidowanych metod i protokołów, poddawanych kontroli jakości.

W następnej kolejności, kluczowe jest przygotowanie kobiety do transferu zarodka w odpowiednich warunkach, kiedy uzyskanie ciąży jest najbardziej prawdopodobne. Tutaj wielce istotne jest zindywidualizowane podejście do każdej pacjentki i jej cykli. Weźmy pod uwagę, że naszym celem nie jest tylko uzyskanie ciąży, a urodzenie zdrowego dziecka i uniknięcie powikłań położniczych, na co mamy wpływ już na etapie przygotowania do przeniesienia zarodka do jamy macicy.

W ramach indywidualizacji postępowania należy rozważyć i zoptymalizować dobór dostępnych przy procedurze zapłodnienia pozaustrojowego technik dodatkowych (nie zawsze i nie dla każdego mają one sens) oraz zastosowania genetycznej preimplantacyjnej diagnostyki zarodków.

2)     Co w przypadku niepowodzeń?

W przypadku nawracających niepowodzeń implantacji przenoszonego zarodka, pomimo spełnienia wszystkich wcześniej wspomnianych warunków, zasadny jest powrót do metod diagnostycznych. Wskazuje się na celowość wykonania histeroskopii, która polega na oglądaniu jamy macicy od wewnątrz z możliwością jednoczasowego leczenia uwidocznionych patologii, a także pobrania próbek materiału do dalszych badań diagnostycznych.

Tak jak w każdym aspekcie życia, tak w walce o rodzicielstwo, najtrudniejszy jest pierwszy krok. Najważniejsze jest znalezienie się w przyjaznym, bezpiecznym środowisku, w otoczeniu kompetentnych osób pracujących z pasją i zaangażowaniem, dla których marzenia pacjentów są równie ważne, co podejście praktyczne.

***

Chcecie zostać rodzicami?

Jeżeli pomimo prób nie udało Wam się zajść w ciążę, niepokoi Was to - skontaktujcie się z naszą kliniką!