Kunstmatige inseminatie met donorzaad

Wat is een IUI behandeling met donorzaad?

Intra-uteriene-inseminatie met donorzaad, kortweg IUI-D, is het inbrengen (inseminatie) van opgewerkte zaadcellen van een zaaddonor in de baarmoeder (intra-uterien). Bij een IUI-behandeling is de kans op een zwangerschap verhoogd doordat op het juiste moment in de cyclus de meest beweeglijke zaadcellen bovenin de baarmoeder worden gebracht. De zaadcellen komen op deze manier dichter bij de eicel, waardoor de zaadcellen niet op eigen kracht de vaak moeilijke barrière van de baarmoedermond hoeven te passeren. In het lichaam van de vrouw (meestal in de eileider) kan dan een bevruchting plaatsvinden. Nadat de eicel bevrucht is, kan deze zich in de baarmoeder innestelen en kan de zwangerschap zich verder ontwikkelen.

Voor wie is een IUI behandeling met donorsperma?

Een IUI-behandeling met donorzaad kan worden toegepast bij:

• een koppel waarbij de man onvruchtbaar is

• een paar waarbij de man drager is van een (ernstige) erfelijke aandoening die hij niet wilt doorgeven aan zijn kind

• alleenstaande vrouwen

• lesbische koppels

Hoe verloopt de IUI-behandeling met donor van de spermabank?

Medisch Centrum Kinderwens beschikt over een eigen spermabank. De vraag naar donorzaad is op dit moment groter dan het aanbod en dit zorgt ervoor dat er een wachttijd is van ongeveer 1,5 jaar. U kunt alleen gebruik maken van onze spermabank als u woonachtig bent in postcode gebied 2200 t/m 2899.

Wanneer u een behandeling wilt starten met donorzaad van de spermabank, dan zal er eerst een afspraak gemaakt worden bij een van de artsen voor een intakegesprek. Er worden een aantal vooronderzoeken gedaan. We beoordelen daarmee of er problemen zijn die invloed hebben op de kans om zwanger te worden. U kunt, indien gewenst, een afspraak maken bij onze gespecialiseerde maatschappelijk werker om u te begeleiden in dit proces.

Als u in aanmerking komt voor een behandeling met donorzaad, dan plaatsen we u op de wachtlijst. Wanneer er een geschikte donor gevonden is, dan krijgt u een donorvoorstel. Wanneer u dit voorstel accepteert, dan volgt een startgesprek waarin de behandeling uitgebreid uitgelegd zal worden.

Hoe verloopt de IUI-behandeling met een eigen donor?

Als u een IUI-behandeling bij Medisch Centrum Kinderwens wilt starten, dan kunt u ook kiezen voor een eigen donor.

Er zal eerst een intake gesprek plaatsvinden met de vrouw/het paar voor wie het donorzaad bestemd is. Wanneer de vrouw/het paar in aanmerking komt voor een behandeling in onze kliniek, dan zal er vervolgens een intakegesprek met de beoogde donor plaatsvinden. De arts zal met de donor zijn medische voorgeschiedenis en de motivatie t.a.v. de donatie bespreken. Tevens vindt er een gesprek tussen onze maatschappelijk werker en zowel de wensouder(s) als de beoogde donor plaats.

Inseminaties met donorzaad vinden vanwege veiligheidsoverwegingen plaats met ingevroren zaad. Op deze manier kunnen we ervoor zorgen dat er geen overdracht van infecties plaatsvindt. De donor wordt conform de Nederlandse richtlijnen voor en na zijn donaties gescreend op dragerschap van infectieziektes. Er vindt altijd een controle plaats of de zaadkwaliteit van de donor geschikt is voor een IUI-behandeling. Het zaad wordt alleen gebruikt voor inseminaties indien de uitslag van de screening goed is.

Hoe verloopt de IUI-behandeling met een donor van een buitenlandse spermabank

Medisch Centrum Kinderwens werkt samen met twee buitenlandse spermabanken (European Sperm Bank en Cryos). Hierdoor kunt u bij ons ook terecht voor een IUI-behandeling met donorzaad van een buitenlandse spermabank.

Als u deze behandeling wilt starten, dan zal er eerst een intake gesprek plaatsvinden met een van de artsen. Wanneer u in aanmerking komt voor een IUI-behandeling dan krijgt u van Medisch Centrum Kinderwens aanvullende informatie over deze spermabanken. De donoren die in Medisch Centrum Kinderwens gebruikt worden moeten niet-anoniem zijn, een zogenaamde "open donor".

Voor het gebruik van donoren via deze spermabanken geldt geen wachtlijst. Er is een mogelijkheid om het donorzaad bij Medisch Centrum Kinderwens in diepgevroren toestand te bewaren.

Meer informatie

Meer informatie over behandelingen met donorzaad kunt u vinden op de website van het landelijk informatiepunt donorconceptie. Op deze website is informatie te vinden voor wensouders, donoren en donorkinderen.

De "Wet registratie donorgegevens kunstmatige bevruchting"

Vanaf januari 2025 zijn wij verplicht om voorafgaand aan een behandeling de donor te registreren bij het College Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting die door de Overheid is opgericht. Dit College controleert of de donor niet vaker doneert dan voor een maximum van 12 gezinnen. Wanneer de donor nog voor een extra gezin mag doneren, dan wordt aan de wensmoeder een moedercode toegekend. Hiermee wordt 1 van de 12 gezinsplekken gereserveerd voor deze wensmoeder.

Donoren moeten in principe bereid zijn hun identiteit prijs te geven zodra een kind, dat na inseminatie met hun sperma geboren is en de leeftijd van 16 jaar bereikt heeft, daarom vraagt. Dit verzoek dient ingediend te worden bij dit College.

Op het moment dat een kind met die vraag komt, kan een donor hier bezwaar tegen aantekenen. Uiteindelijk beslist dan de rechter. In deze wet is ook bepaald dat vanaf juni 2004 geen sperma van anonieme donoren meer ingevroren mag worden voor gebruik bij inseminaties. Voor actuele informatie verwijzen wij u naar het College Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting: www.donorgegevens.nl

Emotionele gevolgen

De emotionele gevolgen van het stichten van een gezin met behulp van een donor is per doelgroep specifiek:

Heteroparen maken vaak een rouwproces door wanneer duidelijk wordt dat er geen biologisch eigen kind komt. Zij hebben vaak verschillende opties overwogen (kinderloos blijven, adoptie, pleegzorg of een behandeling met donorzaad). Belangrijk is dat er ruimte is voor dit rouwproces. Dit proces kunnen mannen anders beleven dan vrouwen, hetgeen spanningen kan opleveren. Hierdoor kan professionele begeleiding tijdens dit moeilijk proces een duidelijke meerwaarde hebben.

Als paren voor een behandeling met donorzaad kiezen, dan kan het voorkomen dat ze het moeilijk vinden om daar over te praten met hun omgeving en toekomstig kind. We begeleiden en informeren toekomstige ouders over de voor- en nadelen rondom openheid voor het starten van een behandeling. 

Bij lesbische paren is er aan de keuze voor een behandeling met donorzaad meestal geen traumatische ervaring voorafgegaan. Zij moeten wel een besluit maken over wie (eerst) zwanger wil worden. De kinderwens van lesbische paren vraagt om acceptatie en openheid over de aard van de relatie. De rol van de ‘meemoeder’ kan kwetsbaar zijn vanwege het ontbreken van een biologische en juridische band met het kind. Sinds 2014 is de juridische positie van de meemoeder beter beschermd (Wet juridisch ouderschap van de vrouwelijk partner).

De meeste alleenstaande vrouwen kiezen niet bewust voor het alleenstaand moederschap. Integendeel. Voordat ze kiezen voor een behandeling met donorzaad, is bij de meesten een periode voorafgegaan waarin zij afscheid hebben genomen van het ideale plaatje om een gezin te stichten met een partner. Daarom kan de keuze voor een behandeling met donorzaad een zeer harde keuze zijn.

De weg 'alleen' naar het moederschap kan soms een eenzame worsteling zijn. We zijn tijdens de intake geïnteresseerd hoe de keuze voor een behandeling met donorzaad tot stand is gekomen. We informeren ook naar uw sociale netwerk en waar u terechtkunt voor steun. U kunt ook op onze maatschappelijk werker vertrouwen om u te helpen in een tijd waarin u complexe beslissingen maakt die de rest van uw leven zullen bepalen.

Als een behandeling start, dan heeft dit niet alleen een invloed op uw lichaam maar ook met uw emoties. Het is belangrijk dat u daar voldoende aandacht aan schenkt. In een serie van IUI-behandelingen kunt u altijd een pauze inlassen als u daar behoefte aan heeft. Daarnaast heeft u altijd de mogelijk om een afspraak te maken bij uw eigen arts voor een tussentijdse evaluatie.

Bij Medisch Centrum Kinderwens vinden we het belangrijk dat er goede begeleiding mogelijk is wanneer het op emotioneel gebied zwaar voor u is. U kunt eenvoudig een (gratis) afspraak maken bij onze gespecialiseerde maatschappelijk werkster.

Maximum aantal nakomelingen

In het verleden was er een landelijke afspraak (richtlijn) dat er niet meer dan 25 nakomelingen mochten worden verwekt per spermadonor. Er is gebleken dat bij een aantal spermadonoren dit afgesproken maximum aantal nakomelingen ongewild toch overschreden is. Dit had diverse redenen; sommige donoren doneerden op meerdere locaties, een aantal doneerden in de thuissituatie (hiervan bestaat geen registratie), de wens voor een tweede kind binnen één gezin en daarnaast leidde behandeling met opgeslagen cryo-embryo’s in enkele gevallen tot een overschrijding. Bij enkele donoren van onze spermabank is dit helaas ook het geval.

Op dit moment wordt er een landelijke registratiesysteem opgezet, waardoor doneren op meerdere locaties niet meer mogelijk zal zijn. De afspraak over het maximum aantal nakomelingen is gewijzigd in maximaal 12 gezinnen, om op deze wijze tegemoet te komen aan de wens van veel wensouders voor een tweede (of bij uitzondering een derde) kind. Donoren die een afspraak hadden voor maximaal 25 nakomelingen kunnen door een verzoek voor een tweede kind dit maximum nog steeds overschrijden. Dit is een coulance regeling die door de beroepsgroepen is afgesproken.

Indien u meer informatie wenst, kunt u een (telefonische) afspraak plannen met Dr J. Pieters, gynaecoloog